W tygodniu poprzedzającym Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego odbyły się w polskich szkołach nietypowe lekcje języka polskiego poświęcone komunikacji wokół zaburzeń psychicznych. W ramach akcji przeprowadzono 100 lekcji, w których wzięło udział niemal 3000 uczniów. Lekcje miały na celu uwrażliwienie na język stygmatyzujący osoby z zaburzeniami psychicznymi. Materiały merytoryczne dla nauczycieli oraz uczniów zostały przygotowane wspólnie z ekspertami kampanii „Wrażliwi na słowa. Wrażliwi na ludzi.” – lekarzami psychiatrii i językoznawcami. Nadal można dołączyć do akcji i zgłosić swoją szkołę do poprowadzenia lekcji.
Osoby z zaburzeniami psychicznymi są ofiarami silniejszego wykluczenia niż osoby z jakimikolwiek innymi chorobami. Brak zrozumienia specyfiki chorób, upraszczające, stereotypowe myślenie, a także dyskryminujący język nie pozostają bez wpływu na samopoczucie pacjentów, a także ich powrót do zdrowia i społeczeństwa.
„Wariat, świr, psychiatryk, psychotropy” to tylko niektóre z niezwykle stygmatyzujących określeń związanych ze zdrowiem psychicznym. Pomimo licznych kampanii edukacyjnych normalizujących temat zaburzeń psychicznych, nadal tego typu określenia są używane nie tylko w rozmowach Polaków, ale również w mediach tradycyjnych i social mediach. Wciąż otwarte i merytoryczne rozmowy na temat zdrowia psychicznego są zastępowane sensacyjnymi newsami, próbą ujawnienia informacji na temat czyjegoś zdrowia psychicznego bez jego zgody lub ośmieszenia. Brak wrażliwości językowej, powtarzanie krzywdzących stereotypów może przyczyniać się do stygmatyzacji tych osób, a tym samym pogorszenia ich stanu psychicznego. Dlatego też walkę z krzywdzącymi stereotypami należy zacząć od zmiany języka i wyeliminowania z naszej mowy i komunikacji błędnych określeń w odniesieniu do osób z zaburzeniami psychicznymi.
„Czym skorupka za młodu nasiąknie…” Pierwszą grupą, do której skierowane zostały działania edukacyjne są uczniowie klas licealnych. Budowanie prawidłowych nawyków językowych u dzieci i młodzieży jest oczywistym pierwszych krokiem na drodze do zbudowania nowego, bardziej wrażliwego językowo społeczeństwa. Jednak nie mniej ważny jest fakt, że zaburzenia psychiczne z roku na rok dotyczą coraz większej ilości dzieci i młodzieży. Dlatego organizatorzy kampanii wraz z ekspertami uznali, że ważne jest stworzenie platformy do rozmowy i dobrej komunikacji w obszarze zdrowia psychicznego, ale również udostępnienie w tym celu odpowiednich narzędzi. W ramach kampanii psychiatrzy i językoznawcy w zeszłym roku opracowali publikację, której celem jest wskazanie kierunków i rekomendacji dotyczących inkluzywnego języka dotyczącego zdrowia psychicznego. Na jej podstawie powstały scenariusze lekcji i materiały merytoryczne dla nauczycieli języka polskiego, którzy przeprowadzili lekcje na temat zdrowia psychicznego i wrażliwości językowej w tym obszarze. Do akcji przyłączyło się już 16 szkół, w których łącznie przeprowadzono 100 lekcji języka polskiego poświęconego zdrowiu psychicznemu. Wzięło w nich udział niemal 3000 uczniów.
Przeprowadzone lekcje miały na celu podniesienie świadomości uczniów na temat problemów dotykających osoby z zaburzeniami psychicznymi, uwrażliwienie na język używany w codziennym życiu w stosunku do osób z zaburzeniami psychicznymi, wyczulenie na problemy psychiczne rówieśników oraz zwrócenie uwagi na niepokojące objawy, które uczniowie mogą zauważyć u siebie oraz przekazanie informacji, gdzie można szukać pomocy.
***
Akcja „Lekcja języka polskiego – wrażliwi na słowa” jest elementem kampanii WRAŻLIWI NA SŁOWA. WRAŻLIWI NA LUDZI. Kampania ma na celu uwrażliwienie społeczeństwa, a w szczególności mediów, osób publicznych, na temat nadużywania w negatywnym kontekście określeń związanych z chorymi i chorobami psychicznymi, a w konsekwencji ich stygmatyzację. Intencją jej organizatorów jest nagłośnienie problemu stygmatyzacji języka i zaangażowania liderów opinii do wsparcia zmian w tym obszarze. W ramach kampanii planowane są kolejne działania bezpośrednio skierowane do różnych środowisk, które mają wpływ na kształtowanie języka - dziennikarzy, agencji reklamowanych, a także warsztaty edukacyjne skierowane do osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin uświadamiające rolę pozytywnego mówienia o swojej chorobie lub chorobie swoich bliskich.
Organizatorami kampanii „Wrażliwi na słowa. Wrażliwi na ludzi” są Fundacja Pomocy Młodzieży i Dzieciom Niepełnosprawnym Hej Koniku, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Rada Języka Polskiego oraz Janssen.
